Yeni iş arama izni davası, önelli fesihlerde işçiye ihbar süresi içinde verilmesi gereken iznin kullandırılmamasından ya da eksik kullandırılmasından doğan davadır. Bu yazımızda da bu dava türü ile ilgili genel değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Eğer iş hukukuna dair genel bir bilgiye sahip değilseniz, iş ve işçi hukuku başlıklı yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.
Dava şartlarının değerlendirilmesi ve yeni iş arama izni davası açmak için ofisimizin iş avukatı departmanından avukatlık hizmeti alabilirsiniz.
Yeni İş Arama İzni Nedir?
Belirsiz süreli hizmet sözleşmelerinde iş sözleşmesinin ihbar öneli (ihbar süresi) verilerek sonlandırılması halinde ihbar önelininin kullandırıldığı her gün için 2 saatten az olmamak üzere işçiye verilen ücretli izindir.
İşçinin yeni iş bulabilmesi için verilen bu ihbar süresi boyunca tam gün çalışan işçinin, yeni iş bulma imkanına sahip olamayacağından ötürü yasa koyucu işçiyi korumak amacıyla düzenlemeye gitmiştir.
Kanuni Dayanak
Hukuki durumu 4857 sayılı İş Kanunun 27. maddesinde düzenlenmiştir.
Madde 27 – Bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır. İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir. İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.
Yeni İş Arama Süresi Ne Kadar?
İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz. İşçinin iş yerindeki kıdemine göre ihbar öneli 14 ile 56 gün arasında olacaktır. İş arama izninin kullanılacağı gün sayısının ( İhbar Sürelerinin ) hesabı için İhbar Tazminatı Davası başlıklı yazımızdan çalıştığınız gün sayınıza göre toplam ihbar sürenizi hesap edebilirsiniz.
Bu süre içinde işçinin iş yeri bulması durumunda işçi izinlerini süre sonuna kadar günlük olarak yahut işten ayrılacağı günden önceki günlere rastlatarak (toptan) kullanma hakkına işverene bildirmek suretiyle sahip olacaktır.
İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücreti işçiye ödemekle yükümlü olur.
İşçi Yeni İş Arama İzninden Vazgeçebilir mi?
Yasa koyucu tarafından işçiye verilen iş arama izni, kamu düzeni ile ilgili olduğundan vazgeçilemezdir ve sözleşmede böyle bir hükmün olması durumunda ilgili vazgeçme hükmü geçersiz olacaktır.
Yeni İş Arama İzni Toplu Olarak Kullanılabilir mi?
İşçi iş arama iznini toplu olarak kullanma hakkına sahiptir. İş sözleşmesinde ya da hizmet sözleşmesinde iş arama iznini toplu kullanmaya dair işçi lehine bir hüküm yoksa en az 2 saat üzerinden hesaplanması gerekir. İşveren işçiyi izin sürelerini toptan kullanmaya zorlayamaz ve izin sürelerinin toptan kullanılmasında işverenin rızasına gerek yoktur.
Yeni İş Arama İzni Ücreti Hesaplama
İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.
Örneğin aylık brüt olarak 4000 bin TL ücret alan işçinin ( haftada 45 saat üzerinden) saatlik ücreti 22,22 TL’dir. İşverenin, İş arama iznini kullandırmadığı durumda bu ücretin yüzde yüz zamlı halini yani 44,44 TL’yi ödemekle yükümlüdür.
Yeni İş Arama İzni Ücreti Faiz Oranı ve Başlangıcı
İşçi, İşveren tarafından ödenecek bu ücrete bankalar tarafından mevduata uygulanan en yüksek faizi talep edilebilecektir.
Emsal Yargıtay Kararları
- “Somut olayda davalı işveren, ihbar öneli içinde yeni iş arama izinlerini kullandırdığını kanıtlayabilmiş değildir. İşçinin ihbar öneli içinde çalıştığı günler bakımından her gün için iki saat iş arama izin ücretinin 4857 Sayılı İş Kanununun 27.maddesi hükmüne uygun olarak % 100 olarak hesaplanarak hüküm altına alınması gerekir. Çalışılmayan hafta tatilleri için de iş arama izin ücreti hesaplanarak sonuca gidilmesi hatalı olup kararın bu yönden de bozulması gerekmiştir.”(Yargıtay 9. Hukuk Diresi 2008/42568 E. 2010/6437 K. Sayılı Kararı )
- “… İşveren iş arama iznini kullandırdığını ispatlayamazsa izin süresine ait ücreti %100 zamlı olarak öder. Davalı, davacıya 01.11.2010 tarihli bildirimi ile 4857 sayılı Kanuna göre uyulması gerekli olan altı haftalık bildirim süresine uymuştur. Davalı işçiye iş arama izni kullandırdığını ispatlayamamıştır. Bu sebeple işçi kullanmadığı iş arama izni süresine ilişkin ücretini zamlı olarak alır. (Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2012/20028 E. 2013/8193 K. Sayılı Kararı )
- “Dosya içeriğine göre davacının iş sözleşmesi davalı işveren tarafından önel verilerek feshedilmiş ve fesih bildirimi davacı işçiye tebliğ edilmiştir. Ancak davacı işçi verilen önel süresi içinde önel bitmeden iş sözleşmesinin emekliye ayrılması nedeni ile sonlandırılması yönünde dilekçe vermiştir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 27. maddesi düzenlemesi anlamında, ister işveren isterse işçi önel vererek feshetsin, işçiye günde 2 saat iş arama izni verilmesi gerekir. Somut olayda işçinin emeklilik nedeni ile verdiği ayrılma dilekçesi üzerine ayrıldığı tarihe kadar, işverenin fesih bildirimi sonuçlarını doğurmaktadır. Davacı işçinin verdiği dilekçe, bir anlamda önel süresinin kısaltılmasına ilişkin olup, bu dilekçesi davalının daha önce yaptığı önelli fesih bildirimini ve dolayısı ile önel içinde işverenin 2 saat iş arama izni vermesi gereğini ortadan kaldırmamaktadır. Mahkemece, davacının önel süresi içinde 2 saat iş arama izni verilmemesi nedeni ile zamlı karşılığı ücret alacağının, işçi tarafından feshi halinde iş arama izni istenemeyeceği” gerekçesi ile reddi doğru değildir. Davalı işverenin önelli fesih bildirimi tarihi ile davacının emekli olduğu tarihe kadar kullandırılmayan iş saatleri içindeki günde 2 saat iş arama karşılığı % 100 zamlı ücretin hesaplanarak hüküm altına alınması gerekir.”(Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2008/14746 E. 2010/2360 K. Sayılı Kararı )
- “…Davacı işçi işyerinde iş sözleşmesi kapsamında günde 4 saat olmak üzere kısmi süreli olarak çalışmıştır. Davacı işçi iş arama izinlerinin eksik kullandırıldığını ileri sürerek iş arama izni ücreti talebinde bulunmuş, mahkemece istek doğrultusunda karar verilmiştir. Hükme esas bilirkişi raporunda, ihbar öneli içindeki çalışma gün sayısı olan 44 gün 2 saat ile çarpılmak suretiyle toplam iş arama izin süresi 88 saat olarak belirlenmiş ve bu süre için iş arama izin ücreti hesaplanmıştır. Davacının günde 4 saat ve haftada 6 gün üzerinden toplam haftalık 24 saat çalıştığı anlaşılmakla çalışmaları 4857 sayılı İş Kanunu’nun 13. maddesi kapsamında kısmi süreli olarak değerlendirilmelidir. İş Kanunu’nun 27. maddesinde iş arama izninin günde 2 saatten az olamayacağı hükmü tam süreli çalışanlar içindir. Bu durumda günlük iş arama süresi de kısmi süreye göre belirlenmelidir. Günde 4 saat çalışan işçinin, aynı sürenin yarısını. günde 2 saati iş arama izni olarak kullanması doğru olmaz. İşçinin günde 4 saat dışında çalışmadığı anlaşılmakla, iş arama süresi kısmi çalışma süresine göre oranlanarak belirlenmeli ve sonucuna göre yasal iş arama izninin eksik kullandırılıp kullandırılmadığı belirlenmelidir.”(Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2014/24967 E. 2014/28566 K. Sayılı Kararı )
Yeni İş Arama İzninde Arabuluculuk
İşçi ve işveren arasındaki bazı uyuşmazlıklarda arabulucuya başvurulması zorunludur. Ücret alacağı da bu zorunlu uyuşmazlıklardan olduğundan yeni iş arama izni ücret alacağında arabuluculuk zorunlu bir müessesedir. Bu konu ile ilgili iş davalarında arabuluculuk başlıklı yazımızın da incelenmesini tavsiye ederiz.
Yetkili ve Görevli İş Mahkemesi
İş Hukuku uyuşmazlıklarından kaynaklanan alacak, tespit, tazminat vb. iş davalarına bakmakla görevli hukuk mahkemesi, İş Mahkemesidir.
Taraflar arabuluculuk yoluyla anlaşamazlarsa ücret alacağına ilişkin davayı görevli İş Mahkemesinde, İş Mahkemesi bulunmayan yerler için Asliye Hukuk Mahkemelerine başvurarak çözüme kavuşturabilir.
İşçi alacakları davasında yetkili mahkeme davalı işveren gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi veya işin ya da işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.
Davalı işverenin birden fazla olduğu durumlarda bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
İş Arama İzni Davasında Dava Masrafları
İş arama izni davasında dava masrafları nispi yani istenen tutara göre değişkenlik gösterecektir. Buna rağmen yaklaşık dava masraflarınızın hesap edilmesi için masraf tarifesi başlıklı yazımızın değerlendirilmesini tavsiye ederiz.
İş Arama İzni Davasında Avukat Masrafları ve Vekalet Ücretleri
Bu dava türü de diğer yargılama masrafları gibi dava türüne ve değerine göre belirlenmektedir. Avukat ücretleri ve dava masrafları için avukatlık ücret tarifesi başlıklı yazımızın değerlendirilmesini rica tavsiye ederiz.
İş arama izni davası için işçi avukatı kadromuzdan hizmet alabilirsiniz.