İşçilik Alacaklarında Faiz ve Zamanaşımı Süreleri

Bu yazıda işçilik alacaklarında faiz ve zamanaşımı süreleri aşağıda genel hatları itibariyle gösterilmiştir.

Buna karşılık ihtarname ile faizin işlemeye başlaması için, ihtarnamenin usulüne uygun olması ve muhatabına teslim edilmesi zaruridir.

Bunun dışında da belirsiz alacak davalarında dava ile birlikte alacağın tamamına ilişkin faizin işlemesi için alacağın niteliği “Belirsiz Alacak” olmalıdır.

Bu nedenlerle bu konulardaki hukuki durumun değerlendirilmesi için İş Hukuku başlıklı yazının öncelikle okunmasını tavsiye ederiz.

Kısmi Dava ve Belirsiz Alacaklarda Faiz Başlangıç Tarihleri

• Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2015/9-3157 Esas, 2018/365 Karar ve 28.2.2018 tarihli kararında ” Öte yandan yine belirsiz alacak davasının Kanuna konuluş amacı ve davanın niteliği dikkate alındığında, dava tarihinden önce gerçekleşen bir temerrüt olgusunun bulunmadığı durumlarda belirsiz alacak davasında yargılama sonucunda miktarı tam ve kesin olarak belirlenen alacağın tümü için temerrüt, davanın açıldığı tarihte gerçekleşeceğinden faize de dava tarihinden itibaren hükmedilmesi gerekir.” kararını ve “Bu durumda dava belirsiz alacak davası olduğuna göre, bu davanın açılması ile doğacak olan maddi ve şekli hukuk sonuçlarının ( zamanaşımının kesilmesi ve diğerleri ) bu dava için de geçerli olması gerekeceğinden, mahkemece talep arttırım dilekçesi verilerek arttırılan miktarlar dâhil alacakların tümüne dava tarihinden itibaren faiz işletilmesi doğru olmuştur.” kararını vermiştir.

• Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2015/20883 Esas, 2017/30198 Karar ve 20.12.2017 tarihli kararında “Mahkemece hüküm altına alınan fazla mesai, ulusal bayram ve genel tatil, hafta tatili alacaklarına işverenin ihtarname ile temerrüde düştüğü 16.12.2011 tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerekirken yazılı gerekçe ile dava ve ıslah tarihinden itibaren faize karar verilmiş olması isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.” kararını vermiştir.

• Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2009/25141 Esas, 2010/1731 Karar ve 1.2.2010 tarihli kararında ise ” Mahkemece hüküm altına alınan fazla mesai alacağına işverenin ihtarname ile temerrüde düştüğü tarihten itibaren faiz yürütülmesi gerekirken yazılı gerekçe ile dava tarihinden itibaren faize karar verilmiş olması hatalı olmuştur.” kararını vermiştir.

• İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 51. Hukuk Dairesi 2021/1127 Esas ve 2021/104 Karar sayılı kararında, “Ancak davacı tarafça davalıya gönderilen ihtarname ile fazla mesai alacağının ödenmesinin talep edildiği, dava dilekçesi ve ıslah dilekçesi ile de temerrüt tarihinden itibaren faiz işletilmesi talebinde bulunulduğu anlaşılmakla talep doğrultusunda net 7.342,65 TL fazla mesai alacağının temerrüt tarihi olan 06/02/2017 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek banka mevduat faiz oranı ile davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisinde isabet görülmemiştir. Davacı vekilinin bu hususa yönelik istinaf isteminin yerinde olduğu anlaşılmaktadır.” kararını vermiştir.

Yüksek mahkeme uygulaması bu olmasına rağmen yerel mahkemeler tarafından yanılgılı değerlendirmede bulunulduğuna sıklıkla rastlanmaktadır.

Yargıtay Emsal Karar Sorgulama bölümünden konu ile ilgili bir çok emsal karar bulunabilecektir.

Arabuluculuk Son Tutanak Tarihinin Temerrüt Tarihi Olarak Kabulü

Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2022/3222 Esas, 2022/3813 Karar ve 21.03.2022 tarihli kararında, “Dairemiz uygulamasında, işçinin işverene yönelttiği ihtarda muaccel alacaklarını tek tek belirtmek kaydıyla ile işvereni temerrüde düşürebileceği, alacak miktarlarını ayrı ayrı belirtilmesinin zorunlu olmadığı kabul edilmektedir. Aynı husus arabuluculuk faaliyeti sonunda düzenlenen arabuluculuk son tutanağı yönünden de geçerlidir. Dava dilekçesinin talep sonucu kısmında bildirilen alacakların dava tarihinden önce arabuluculuk faaliyeti sırasında karşı taraftan talep edilmesi halinde, davalı tarafın arabuluculuk başvurusuna konu edilen alacaklar yönünden son tutanak tarihi itibariyle temerrüde düştüğü ve talep edilen (kıdem tazminatı dışındaki) alacaklara bu tarihten itibaren faiz uygulanabileceği kabul edilmelidir. Bu sonuç davalı işverenin usulüne uygun davet edilmesine rağmen arabuluculuk görüşmelerine katılmadığı durumlarda da geçerlidir. Dairemizin yerleşik kararları bu doğrultudadır (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 17.02.2022 T, 2022/714 E, 2022/2010K; 24.02.2022 T, 2022/1527 E, 2022/2328 K; 24.02.2022 T, 2022/1417 E, 2022/1421 K; 10.02.2022 T, 2022/799 E, 2022/1563 K; 31.03.2022 T, 2022/3560 E., 2022/4257 K; 23.03.2022 T, 2022/3190 E, 2022/3984 K sayılı kararları).

Açıklanan bu ilke ve esaslara göre başvuru konusu bölge adliye mahkemesi kararları değerlendirildiğinde, uyuşmazlığın Dairemiz uygulamasına uygun olan Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi’nin 30.06.2021 T, 2020/1584 E., 2021/1855 K. sayılı kararı ile Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi’nin 23.09.2021 T, 2019/2770 E., 2021/2065 K. sayılı kararları doğrultusunda giderilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

VI. SONUÇ
1. Başvuru konusu uyuşmazlığın “arabuluculuk faaliyeti sonunda arabuluculuk son tutanağının düzenlendiği tarih itibariyle temerrüdün gerçekleştiği, arabulucuya başvuran tarafça açılacak dava sonucunda hüküm altına alınan (kıdem tazminatı dışındaki) alacaklara arabuluculuk son tutanak tarihinden itibaren faiz uygulanabileceği” yönündeki Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin 30.06.2021 T, 2020/1584 E, 2021/1855 K. sayılı kararı ile Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 23.09.2021 T, 2019/2770 E., 2021/2065 K. sayılı kararları doğrultusunda giderilmesine,

2. Bölge Adliye Mahkemelerinin, 4857 sayılı İş Kanunu’ndan kaynaklanan uyuşmazlıkları incelemekle görevli ilgili hukuk dairelerine bildirilmesi için karardan bir suretin Hakimler ve Savcılar Kurulu Genel Sekreterliğine gönderilmesine, 21/03/2022 günü oy birliği ile kesin olarak karar verildi.”

Buna göre arabuluculuk faaliyeti sonunda arabuluculuk son tutanağının düzenlendiği tarih itibariyle temerrüdün gerçekleştiği kabul edilerek arabulucuya başvuran tarafça açılacak dava sonucunda hüküm altına alınan (kıdem tazminatına fesih ile faiz işlediğinden kıdem tazminatı dışındaki alacaklara) alacaklara arabuluculuk son tutanak tarihinden itibaren faiz uygulanacaktır.

Dava ve Alacak Türlerine Göre Faiz ve Zamanaşımı Süreleri

6100 Sayılı Hukuk Mahkemeleri Kanunu genel olarak kısmi davalardaki temerrüt şartlarını değiştirmemiştir.

Kısmi davalarda temerrüt, 6100 Sayılı yasa yürürlüğe girmeden önceki durumla aynı şekilde değerlendirilmelidir.

Şu halde işçilik alacaklarında faiz ve zamanaşımı süreleri için uygulanacak temel standartları şöyle gösterilebilir.

• Belirsiz Alacaklarda Faiz Başlangıcı: Temerrütün (İhtarname) var olduğu hallerde temerrüt tarihinden itibaren “Bedel Arttırım Dilekçesi” ile istenen toplam alacağın tamamına, temerrüt yoksa Arabuluculuk Son Tutanak Tarihinden itibaren “Bedel Arttırım Dilekçesi” ile istenen toplam alacağın tamamına; arabuluculuk ve temerrüt olgusu (İhtarname) bulunmuyorsa, dava tarihinden itibaren “Bedel Arttırım Dilekçesi” ile istenen toplam alacağın tamamına faiz işletilmelidir.

• Kısmi Dava Olarak Açılan Alacak Davasında Faiz Başlangıcı : Temerrütün (İhtarname) var olduğu hallerde “Islah dilekçesi” istenen tutarın tamamına temerrüt tarihinden itibaren, temerrüt yoksa Arabuluculuk Son Tutanak Tarihinden itibaren “Islah dilekçesi” istenen tutarın tamamına, temerrüt ve arabuluculuk tutanağı da yoksa dava dilekçesi ile istenen tutara dava tarihinden, ıslah ile arttırılan tutara ise ıslah dilekçesinin harcının ödendiği tarihten itibaren faiz işletilmelidir.

• Belirsiz Alacak Davasında Zamanaşımının Kesilmesi: Dava tarihinde “Bedel Arttırım Dilekçesi” ile arttırılan alacağın tamamı için zamanaşımı kesilecektir.

• Kısmi Dava Olarak Açılan Alacak Davasında Zamanaşımının Kesilmesi: Dava dilekçesinde gösterilen tutar için dava tarihinde, ıslah ile arttırılan tutara ise ıslah dilekçesinin harcının ödendiği tarihte zamanaşımı kesilecektir.

İşçilik Alacaklarında Faiz Hesaplama

İşçilik alacaklarına uygulanan faiz türlerine göre işlemiş ve işleyecek faiz hesaplamasını buradan yapabilirsiniz.

Alacak türüne göre işletilmesi gereken faiz türü ve faiz başlangıç tarihi bu yazıda yer alan kriterlere göre belirlenmelidir. Aksi halde bulunan hesap yanlış çıkacaktır.

( Cep Telefonu ile girişlerde tabloyu sağa ya da sola çekerek yönlendirebilirsiniz)

İşçilik Alacaklarında Faiz ve Zamanaşımı Süreleri Tablosu